Najstarszy — drugi tom cyklu Dziedzictwo autorstwa Christophera Paolini.
Podobnie jak Eragon, Najstarszy, stał się bestsellerem New York Timesa i doczekał się przekładów na wiele języków - ponad czterdzieści. Książka swoją premierę miała 23 sierpnia 2005 roku, kiedy wydało je amerykańskiej wydawnictwo Alfred A. Knopf. W Polsce nakładem Wydawnictwa MAG ukazało się niedługo później. Edycja luksusowa Najstarszego została wydana przez Random House 26 września 2006 roku, zawiera ona dodatkowe informacje na temat historii Alagaesii i rysunki przez co jest ponad 50 stron dłuższa. W Polsce edycja ta została wydana również przez Wydawnictwo MAG.
Streszczenie[]
Streszczenie znajduje się w trzeciej części, Brisingr
Najstarszy rozpoczyna się trzy dni po tym jak Eragon zabił Durzę. Vardeni dochodzą do siebie po bitwie o Farthen Dûr; Ajihad, Murtagh i Bliźniacy polują na urgale w tunelach pod miastem krasnoludów. Gdy zaskakuje ich oddział urgali, Ajihad ginie, a Murtagh i Bliźniacy znikają. Rada Starszych Vardenów mianuje Nasuadę następczynią ojca na stolcu przywódcy Vardenów. Eragon składa jej hołd jako swej suwerence.
Eragon i Saphira uznają, że muszą wyruszyć do Ellesméry i rozpocząć szkolenie u „Kaleki Uzdrowionego”. Przed ich odejściem król krasnoludów Hrothgar przyjmuje Eragona do swego klanu, Dûrgrimst Ingeitum. To daje Eragonowi pełne prawa krasnoludzkie i upoważnia do udziału w obradach rady.Arya i Orik, przybrany syn Hrothgara, towarzyszą Eragonowi i Saphirze w podróży do krainy elfów. Po drodze zatrzymują się na popas w Tarnagu, krasnoludzkim mieście. Część krasnoludów przyjmuje ich przyjaźnie, lecz Eragon odkrywa wkrótce, że jeden klan nie darzy sympatią jego i Saphiry. To Az Sweldn rak Anhûin, nienawidzący smoków i ich Jeźdźców z powodu tego, jak wielu członków klanu zginęło z rąk Zaprzysiężonych.
W końcu wędrowcy docierają do Du Weldenvarden, elfickiej puszczy. W Ellesmerze Eragon i Saphira spotykają Islanzadi, królową elfów i, jak odkrywają, matkę Aryi, oraz Kalekę Uzdrowionego: starego elfa Oromisa. On także jest Jeźdźcem. Oromis i jego smok, Glaedr, ukrywali się przed Galbatorixem przez ostatnie sto lat, niestrudzenie poszukując sposobu, by pokonać króla. Zarówno Oromis, jak i Glaedr cierpią z powodu starych ran, uniemożliwiających walkę - Glaedr stracił nogę, a Oromis, schwytany i złamany przez Zaprzysiężonych, nie potrafi kontrolować silniejszej magii i często nawiedzają go paraliżujące ataki.
Eragon i Saphira rozpoczynają szkolenie, zarówno razem, jak i osobno. Eragon poznaje historię ras zamieszkujących Alagaësii , arkana szermierki i pradawnej mowy, którą posługują się wszyscy magowie. Podczas studiów nad pradawną mową odkrywa, że popełnił straszliwy błąd, gdy wraz z Saphira błogosławili sierotę w Farthen Durze - zamierzał rzec: „Niechaj dobry los i szczęście stale ci sprzyjają i chronią od złego”, a tak naprawdę powiedział: „Bądź ochroną od złego”, kładąc na dziecko klątwę, przez którą będzie musiało chronić innych przed wszelkim bólem i nieszczęściem. Saphira dokonuje szybkich postępów pod okiem Glaedra. Blizna na plecach Eragona, pamiątka po walce z Durzą, spowalnia jego szkolenie, nie tylko bowiem okalecza go, ale też w nieprzewidzianych chwilach nawiedzają go bolesne ataki. Nie wie, jak ma czynić postępy jako mag i wojownik dręczony konwulsjami. Eragon zaczyna rozumieć, że darzy Aryę uczuciem. Wyznaje to jej, ona jednak odrzuca go i wkrótce wyrusza do Vardenów.
Elfy urządzają rytuał Agaetí Blödhren, czyli Święto Przysięgi Krwi, podczas którego Eragon zostaje poddany magicznej przemianie: staje się hybrydą ludzko-elfią. W rezultacie jego blizna znika, a on sam dysponuje teraz nadludzką siłą i szybkością elfa. Rysy jego twarzy także ulegają zmianie, wydaje się teraz nieco podobny do elfa.
Na tym etapie Eragon dowiaduje się, że wojna pomiędzy Imperium i Vardenami wisi na włosku i Vardeni niezwykle potrzebują jego i Saphiry. Podczas jego nieobecności Nasuada przeniosła swe wojska z Farthen Dúru do Surdy, królestwa leżącego na południe od Imperium i wciąż zachowującego niepodległość. Eragon i Saphira opuszczają Ellesmerę wraz z Orikiem, obiecując Oromisowi i Glaedrowi, że gdy tylko będą mogli, powrócą dokończyć szkolenie.
Tymczasem kuzyn Eragona, Roran, przeżywa własne przygody. Galbatorix posłał Razaców i legion żołnierzy Imperium do Carvahall, próbując schwytać Rorana i wykorzystać go przeciw Eragonowi. Roranowi udaje się uciec w pobliskie góry. Wraz z innymi wieśniakami próbuje przegnać żołnierzy. Wielu z nich ginie w walce. Gdy Sloan, miejscowy rzeźnik - nienawidzący Rorana i sprzeciwiający się jego zaręczynom z Katriną, jego córką - wydaje Rorana Ra’zacom, owadopodobne stwory odnajdują go i atakują w nocy podczas snu. Roranowi udaje się wydostać, lecz Razacowie uprowadzają Katrinę.
Roran przekonuje mieszkańców Carvahall, by porzucili wioskę i schronili się u Vardenów w Surdzie. Wyruszają na zachód, w kierunku wybrzeża, w nadziei że stamtąd pożeglują do Surdy. Roran okazuje się świetnym przywódcą i przeprowadza ich bezpiecznie przez Kościec. W porcie Teirm spotykają Jeoda, który opowiada Roranowi o tym, jak Eragon został Jeźdźcem, i wyjaśnia, czego szukali w wiosce Ra’zacowie: Saphiry. Proponuje, że pomoże Roranowi i wieśniakom w dotarciu do Surdy. Dodaje, że kiedy znajdą się bezpiecznie u Vardenów, Roran będzie mógł poprosić Eragona o pomoc w ocaleniu Katriny. Wraz z wieśniakami uprowadzają statek i żeglują w stronę Surdy.
Eragon i Saphira docierają do szykujących się do bitwy Vardenów. Eragon dowiaduje się, co się stało z dzieckiem, które przeklął źle sformułowanym błogosławieństwem. Dziewczynka ma na imię Elva i choć nadal winna być niemowlęciem, wygląda jak czterolatka, a z głosu i zachowania przypomina znużonego życiem dorosłego. Zaklęcie Eragona każe jej wyczuwać ból wszystkich otaczających ją ludzi i próbować im pomóc. Jeśli Elva mu się sprzeciwia, cierpi.
Eragon, Saphira i Vardeni wyruszają na spotkanie oddziałów Imperium na Płonących Równinach, na których wiecznie żarzą się podziemne torfowe ognie. Ku ich zdumieniu, na spotkanie wylatuje im Jeździec na czerwonym smoku. Nowy Jeździec zabija Hrothgara, króla krasnoludów, i walczy z Eragonem i Saphira. Gdy Eragonowi udaje się zerwać mu hełm, wstrząśnięty odkrywa, że to Murtagh. Murtagh nie zginął w zasadzce urgali pod Farthen Durem. Bliźniacy zaaranżowali wszystko: zdrajcy sami zaplanowali zasadzkę tak, by Ajihad poległ, a oni mogli schwytać Murtagha i przekazać go w ręce Galbatorixa. Król zmusił Murtagha do złożenia przysięgi na wierność w pradawnej mowie. Teraz Murtagh i jego nowo wykluty smok, Cierń, pozostają niewolnikami Galbatorixa. Murtagh potwierdza, że złożone przysięgi nigdy nie pozwolą mu sprzeciwić się królowi, choć Eragon błaga, by porzucił go i dołączył do Vardenów. Po niewytłumaczalnym pokazie siły Murtaghowi udaje się pokonać Eragona i Saphirę, postanawia jednak ich uwolnić ze względu na dawną przyjaźń. Przed odejściem odbiera Eragonowi Zar'roca, twierdząc, że to dziedzictwo powinno przypaść w udziale jemu, jako starszemu z synów Morzana. Ujawnia również, że nie był jedyny - Eragon i Murtagh to bracia, obaj są synami Seleny i Morzana. Bliźniacy odkryli prawdę, gdy badali wspomnienia Eragona w dniu przybycia do Farthen Duru.
Wciąż oszołomiony odkryciem prawdy na temat rodziców, Eragon wycofuje się z Saphira i w końcu spotyka z Roranem i wieśniakami z Carvahall, którzy przybyli na Płonące Równiny, akurat na czas, by wspomóc Vardenów w walce. Roran walczył bohatersko i sam zdołał zabić Bliźniaków.
Eragon i Roran godzą się, mimo roli, jaką Eragon odegrał w śmierci Garrowa. Młody Jeździec przysięga, że pomoże kuzynowi ocalić Katrinę z niewoli u Ra’zaców.